Stress ten gevolge van irrationele overtuigingen

Wat is eigenlijk een overtuiging en wat ‘doet’ een overtuiging?

Gedachten die je hebt en die jouw gedrag sturen worden voor een niet onbelangrijk deel beïnvloed door je overtuigingen. Bijvoorbeeld: ik kan rustig blijven in druk verkeer. Of nog krachtiger geformuleerd: ik ben rustig in druk verkeer.

Wat is een overtuiging? Het is een idee dat je hebt over jezelf, over anderen en over de omgeving waarin je leeft. Veel overtuigingen die je hebt zijn logisch en gebaseerd op feiten en positieve ervaringen. Ze helpen je om een emotioneel evenwichtig leven te leiden.

Irrationele, niet-helpende overtuigingen

We hebben ook allemaal irrationele overtuigingen en vaak worden we ons daarvan pas bewust als een ànder ons daarop attendeert. Irrationele overtuigingen als ‘ik moet altijd op mijn hoede zijn’ zijn niet logisch. Ze ondermijnen je emotionele welzijn. Ze veroorzaken dat je beslissingen neemt die voor jouw welzijn niet bevorderlijk zijn. Bijvoorbeeld: ‘ik moet altijd al het werk dat mijn baas me opdraagt dezelfde dag helemaal klaar hebben, ook al vraagt hij het steeds op het allerlaatste moment, want anders zal hij me ontslaan’. Irrationele overtuigingen dragen dan ook niet zelden bij aan fysieke en emotionele uitputting.

Kenmerken van niet helpende overtuigingen.

Sommige overtuigingen kennen we goed en we handelen daar bewust naar. Bijvoorbeeld ‘ik ben een eerlijk en integer mens’ of ‘als ik iets doe, doe ik het goed’. Veel van onze overtuigingen kennen we echter slecht of niet. Ze zijn ontstaan door ervaringen: vroeger in ons gezin, op school, op het schoolplein, in de omgang met vrienden en vriendinnen en tijdens alle verdere levenservaringen.

Overtuigingen die leiden tot voor ons welbevinden ongezond gedrag komen voort uit starre eisen die je aan jezelf of anderen stelt. ‘Ik moet het anderen naar de zin maken’. ‘Het leven moet makkelijk zijn’. ‘Jij moet mij elke dag waardering geven’.

Rampdenken betekent dat je voortdurend uitgaat van negatieve scenario’s. Je altijd richten op de (mogelijke) negatieve uitkomst ook als de kans op die negatieve uitkomst erg klein is. ‘Ik zal wel afgewezen worden’. ‘Het zal me wel niet lukken’.

Vaak is er sprake van verwijt of zelfverwijt. Je hebt niet alleen een negatief oordeel over een gedraging, maar over de hele persoon. ‘Je bent stom als je die fout maakt’. ‘Nu ik niet meer werk ben ik een waardeloos persoon’.

Overtuigingen die (uiteindelijk) leiden tot psychische klachten

Kijk eens welke jou bekend voorkomen als jij je er echt voor open stelt.

• Als ik me ongelukkig voel, komt dat door dingen die buiten mijn invloed liggen. Ik kan dan ook weinig doen om me beter te voelen.

• Ik raak overstuur wanneer andere mensen problemen hebben en ik voel mezelf ook ongelukkig bij hun verdriet.

• Gebeurtenissen uit mijn verleden zijn de oorzaak van mijn huidige problemen. Ze blijven mij bepalen.

• Ik heb een krachtig persoon nodig om op terug te kunnen vallen.

• De dingen moeten lopen zoals ik wil dat ze lopen. Het is onacceptabel als dit niet zo is.

• Mijn leven moet vrij zijn van tegenslagen en teleurstellingen en ik kan deze maar het beste uit de weg gaan.

• Voor elk probleem moet een perfecte oplossing bestaan en het is onbestaanbaar als ik deze niet vind.

• Ik maak me voortdurend zorgen over dingen die riskant of onplezierig kunnen zijn.

• Ik kan me gelukkiger voelen door moeilijkheden uit de weg te gaan.

• Ik heb waardering en liefde nodig van mensen die voor mij belangrijk zijn en ik moet voorkomen dat ik door hen wordt afgewezen.

• Ik kan mezelf alleen als waardevol beschouwen wanneer ik succesvol presteer en geen fouten maak bij wat ik doe.

• Mensen moeten zich altijd eerlijk gedragen, anders moeten ze veroordeeld en gestraft worden.